Νεφρολιθίαση

Η νεφρολιθίαση, κοινώς γνωστή ως πέτρες στα νεφρά, αναφέρεται στο σχηματισμό στερεών εναποθέσεων αλάτων στα νεφρά. Οι πέτρες αυτές αναπτύσσονται όταν ουσίες που φυσιολογικά διαλύονται στα ούρα γίνονται ιδιαίτερα συμπυκνωμένες, οδηγώντας σε κρυστάλλωση και σχηματισμό λίθων. Ενώ οι μικροί λίθοι μπορεί να περάσουν απαρατήρητοι, οι μεγαλύτεροι λίθοι μπορεί να προκαλέσουν σημαντικό πόνο και σοβαρές επιπλοκές εάν σφηνωθούν στο ουροποιητικό σύστημα.

Τύποι νεφρικών λίθων

Η κατανόηση των τύπων πέτρας στα νεφρά είναι ζωτικής σημασίας για τη διάγνωση, τη θεραπεία και την πρόληψη. Οι πέτρες στα νεφρά ταξινομούνται με βάση τη χημική τους σύνθεση.

Οι λίθοι ασβεστίου είναι ο πιο κοινός τύπος, που επηρεάζει ιδιαίτερα τους άνδρες ηλικίας 20 έως 50 ετών. Αυτές οι πέτρες σχηματίζονται όταν το ασβέστιο συνδυάζεται με οξαλικά ή φωσφορικά άλατα.

Οι λίθοι κυστίνης είναι σπάνιοι και εμφανίζονται σε άτομα με κυστινουρία, μια γενετική διαταραχή που επηρεάζει και τα δύο φύλα και οδηγεί σε υπερβολική απέκκριση κυστίνης στα ούρα.

Οι λίθοι στρουβίτη προσβάλλουν συνήθως γυναίκες με λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος (UTI). Αυτές οι πέτρες μπορεί να γίνουν αρκετά μεγάλες και σχετίζονται με λοιμώξεις που προκαλούνται από βακτήρια που παράγουν αμμωνία.

Οι λίθοι ουρικού οξέος είναι πιο συχνές στους άνδρες και συνδέονται με καταστάσεις όπως η ουρική αρθρίτιδα και η χημειοθεραπεία. Σχηματίζονται σε ούρα που είναι σταθερά όξινα.

Ορισμένα φάρμακα, όπως η ακυκλοβίρη, η ινδιναβίρη και η τριαμτερένη, μπορεί να οδηγήσουν στο σχηματισμό λίθων στα νεφρά, αν και αυτά είναι σχετικά σπάνια.

Παράγοντες κινδύνου για νεφρολιθίαση

Η ανάπτυξη νεφρικών λίθων επηρεάζεται από έναν συνδυασμό ενδογενών και εξωγενών παραγόντων.

Ενδογενείς παράγοντες

Ηλικία: Πιο συχνές είναι οι ηλικίες μεταξύ 20 και 50 ετών.
Φύλο: Οι άνδρες έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν πέτρες στα νεφρά από ό,τι οι γυναίκες.
Οικογενειακό ιστορικό: Αναφέρεται κληρονομική προδιάθεση σε περίπου 25% των περιπτώσεων.

Εξωγενείς παράγοντες

Κλίμα: Οι άνθρωποι που ζουν σε θερμά κλίματα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο λόγω αφυδάτωσης.
Διατροφή: Η υψηλή πρόσληψη ζωικών πρωτεϊνών, λίπους και αλατιού αυξάνει τον κίνδυνο, ενώ το διαιτητικό ασβέστιο από τις πηγές τροφίμων δεν τον αυξάνει.
Παχυσαρκία: Το υπερβολικό σωματικό βάρος αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου.
Πρόσληψη υγρών: Η ανεπαρκής πρόσληψη υγρών, ιδίως λιγότερο από 1,5 λίτρο την ημέρα, αυξάνει την πιθανότητα σχηματισμού λίθων.
Σκληρότητα του νερού: Το σκληρό νερό σχετίζεται με υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης πέτρας στα νεφρά.
Επάγγελμα: Οι καθιστικές και διανοητικές εργασίες έχουν υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης πέτρας στα νεφρά σε σύγκριση με τη χειρωνακτική εργασία.
Φάρμακα: Ορισμένα αντιυπερτασικά και αντιόξινα φάρμακα, μαζί με θεραπείες για ανοσοκατεσταλμένα άτομα, συμβάλλουν στον κίνδυνο εμφάνισης λίθων.

Νεφρολιθίαση: Τι συμπτώματα παρουσιάζει;

Οι πέτρες στα νεφρά μπορεί να παραμένουν ασυμπτωματικές έως ότου αρχίσουν να κινούνται εντός του νεφρού ή να περάσουν στον ουρητήρα.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

Έντονος πόνος στο πλάι και στην πλάτη, κάτω από τα πλευρά, που ακτινοβολεί στην κάτω κοιλιακή χώρα και στη βουβωνική χώρα, συχνά με διακυμάνσεις στην ένταση.
Επώδυνη ούρηση
Ροζ, κόκκινα ή καφέ ούρα
Θολά ή δύσοσμα ούρα
Συχνοουρία
Ναυτία και εμετός
Πυρετός και ρίγη

Θεραπευτικές επιλογές για τη νεφρολιθίαση

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης περιλαμβάνει τόσο στρατηγικές πρόληψης όσο και θεραπείας.

Προληπτικά μέτρα

Διατροφικές τροποποιήσεις: Μειώστε την πρόσληψη τροφών πλούσιων σε οξαλικά, κρεάτων και ψαριών και αποφύγετε τα συμπληρώματα ασβεστίου. Διατηρήστε επαρκή ενυδάτωση, με στόχο 2-3 λίτρα νερού ημερησίως.
Αλλαγές στον τρόπο ζωής: Διατηρήστε ένα υγιές βάρος και παραμείνετε δραστήριοι.

Ιατρικές θεραπείες

Φάρμακα: Μπορεί να συνταγογραφηθούν αναλγητικά, αντιβιοτικά, διουρητικά και ειδικά φάρμακα όπως α-αναστολείς ανάλογα με τον τύπο της πέτρας.
Λιθοτριψία: Μια μη επεμβατική διαδικασία που χρησιμοποιεί κρουστικά κύματα για να σπάσει τις πέτρες σε μικρότερα θραύσματα.
Ουρητηροσκόπηση: Μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία με τη χρήση ενός μικρού ενδοσκοπίου για την αφαίρεση ή το σπάσιμο των λίθων.
Διαδερμική λιθοθριψία: Μια μικρή επεμβατική διαδικασία απομάκρυνσης λίθων μεγαλύτερου μεγέθους από τον νεφρό.
Χειρουργική επέμβαση: Απαραίτητη για μεγάλες πέτρες που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με άλλες μεθόδους.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη νεφρολιθίαση, επικοινωνήστε με τον έμπειρο Ουρολόγο Ανδρολόγο Δημήτριο Ρομπόλη.