Η λιθίαση ουροποιητικού αποτελεί την 3η συχνότερη πάθηση του ουροποιητικού συστήματος, μετά την ουρολοίμωξη και συγκεκριμένες παθήσεις του προστάτη. Αφορά σε παρουσία λίθων (πέτρας) στην αποχετευτική μοίρα του ουροποιητικού συστήματος και απαντάται κυρίως σε ανθρώπους ηλικίας 20 – 50 ετών. Σε σύγκριση με τις γυναίκες, οι άνδρες εμφανίζουν συχνότερα λιθίαση ουροποιητικού.
Τύποι Λιθίασης του Ουροποιητικού
Οι τύποι της λιθίασης ουροποιητικού διακρίνονται σύμφωνα με τη σύσταση των λίθων και είναι οι παρακάτω:
- Λίθοι ασβεστίου (ο συχνότερος τύπος λιθίασης)
- Λίθοι κυστίνης
- Λίθοι στρουβίτη
- Λίθοι ουρικού οξέος
Λιθίαση Ουροποιητικού – Παράγοντες Κινδύνου
Οι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν τις πιθανότητες λιθίασης του ουροποιητικού αφορούν σε έναν συνδυασμό ενδογενών και εξωγενών καταστάσεων. Αυτές είναι:
- Ηλικία ανάμεσα στα 20 με 50 έτη
- Φύλο – Η λιθίαση παρουσιάζεται 3 φορές πιο συχνά στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες
- Οικογενειακό ιστορικό
- Περιβάλλον με υψηλές θερμοκρασίες
- Παχυσαρκία
- Μειωμένη κατανάλωση υγρών
- Κακή διατροφή
- Καθιστική ζωή
- Συγκεκριμένα φάρμακα (αντιυπερτασικά, αντιόξινα, κ.α.)
Λιθίαση Ουροποιητικού – Συμπτώματα
Σε αρκετές περιπτώσεις, ιδιαίτερα όταν οι λίθοι είναι πολύ μικροί, δεν εκδηλώνονται συμπτώματα.
Ωστόσο, το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της λιθίασης στο ουροποιητικό είναι ο κωλικός νεφρού. Οι λίθοι που εμποδίζουν τον ουρητήρα και τη νεφρική πύελο οδηγούν σε πόνο ο οποίος συχνά αντανακλάται στην περιοχή της κοιλίας και των γεννητικών οργάνων. Ο πόνος τείνει να εμφανίζεται σε κύματα (διαλείπων) και διαρκεί για 20 με 60 λεπτά. Η έντασή του αυξάνεται σταδιακά, φτάνοντας στο μέγιστο βαθμό, από όπου στη συνέχεια εξασθενεί.
Επιπλέον συμπτώματα που μπορεί να παρουσιάσει ο ασθενής με λιθίαση στο ουροποιητικό είναι τα παρακάτω:
- Ναυτία
- Έμετος
- Ανησυχία
- Εφίδρωση
- Αιματουρία
- Συχνοουρία
- Τσούξιμο ή πόνος κατά την ούρηση
- Ρίγη και πυρετός (σε περίπτωση συνυπάρχουσας ουρολοίμωξης)
- Κοιλιακό πρήξιμο
Λιθίαση Ουροποιητικού – Διάγνωση
Η διάγνωση της λιθίασης του ουροποιητικού πρέπει πάντα να πραγματοποιείται από ουρολόγο – ανδρολόγο. Ο εξειδικευμένος ιατρός είναι σε θέση να αξιολογήσει λεπτομερώς την κατάσταση, καθώς και να αποκλείσει την ύπαρξη άλλων παθήσεων που ομοιάζουν με τη λιθίαση.
Η εξέταση περιλαμβάνει λήψη ιατρικού ιστορικού, κλινική εξέταση, καθώς και παρακλινικό έλεγχο.
Ανάλογα με το περιστατικό, ο γιατρός θα παραπέμψει τον ασθενή σε ειδικές απεικονιστικές και εργαστηριακές εξετάσεις με σκοπό την κατάλληλη τεκμηρίωση της διάγνωσης. Οι εξετάσεις αυτές μπορεί να είναι:
- Ακτινογραφία
- Υπερηχογράφημα του ουροποιητικού
- Αξονική τομογραφία
- Πυελογραφία
- Γενική εξέταση ούρων
- Βιοχημική αιματολογική εξέταση
- Συλλογή ούρων 24 ωρών
Θεραπεία
Η θεραπεία της λιθίασης ουροποιητικού ορίζεται σύμφωνα με το βαθμό σοβαρότητας, τη θέση των λίθων, καθώς και την ένταση των συμπτωμάτων.
Οι μικροί λίθοι που δεν προκαλούν συμπτώματα, απόφραξη του ουροποιητικού συστήματος ή λοίμωξη, συνήθως δεν απαιτούν κάποια αγωγή, ενώ αποβάλλονται από τον οργανισμό αυτόματα.
Σε περιπτώσεις όπου το μέγεθος της λιθίασης είναι μεγάλο, η θεραπεία εκλογής είναι επεμβατική, με σκοπό την απομάκρυνση των λίθων και την άμεση ανακούφιση από τα συμπτώματα.
Οι επεμβατικές τεχνικές περιλαμβάνουν:
- Εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL)
Εφαρμόζονται κύματα κρούσης επιτυγχάνοντας τη θραύση των λίθων. Η συγκεκριμένη τεχνική έχει εξαιρετικά αποτελέσματα για το 90% περίπου των ασθενών. - Ουρητηρο-νεφρολιθοτριψία (URS/RIRS)
Πραγματοποιείται με τη χρήση λεπτού εργαλείου (ουρητηροσκόπιο) το οποίο εισέρχεται στην περιοχή των λίθων μέσω της ουρήθρας και της κύστης. Στη συνέχεια, ο γιατρός προωθεί ειδικά όργανα (λιθοθρύπτες) και σπάει του λίθους, ενώ έπειτα αφαιρεί τα θραύσματα. - Διαδερμική νεφρολιθοτριψία (PCNL)
Επιλέγεται σε περιστατικά όπου οι λίθοι είναι μεγάλου μεγέθους (άνω των 2.5cm) ή εντοπίζονται στο νεφρό και η θραύση τους δεν είναι δυνατή με την εξωσωματική λιθοτριψία. Διενεργείται μέσω μικρής τομής στο δέρμα η οποία δίνει πρόσβαση στο εσωτερικό του νεφρού. Έτσι, προωθείται το νεφροσκόπιο και στη συνέχεια θρυμματίζονται οι λίθοι, οι οποίοι τελικά αφαιρούνται.
