Η ανδρόπαυση (επιστημονικός όρος: υπογοναδισμός όψιμης έναρξης – late onset hypogonadism) είναι η κατάσταση κατά την οποία ο άνδρας παρουσιάζει μια σειρά από κλινικές εκδηλώσεις οι οποίες σχετίζονται με τη μείωση των επιπέδων της τεστοστερόνης.
Περίπου το 30% του ανδρικού πληθυσμού αναπτύσσει ανδρόπαυση, σε ηλικία άνω των 60 ετών. Συνεπώς, η ανδρόπαυση δεν παρουσιάζεται σε όλους τους άνδρες. Για αυτόν το λόγο, όταν ένας άνδρας εκδηλώσει χαρακτηριστικά συμπτώματα, θα πρέπει να αξιολογηθεί ενδελεχώς από Ουρολόγο-Ανδρολόγο με σκοπό την κατάλληλη διάγνωση και θεραπεία.
Σε αντίθεση με την εμμηνόπαυση στις γυναίκες, η μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης και η ανάπτυξη συμπτωμάτων είναι πιο σταδιακή.
Ανδρόπαυση – Ποια είναι η αιτιολογία;
Η αιτιολογία της ανδρόπαυσης είναι η πτώση των επιπέδων τεστοστερόνης στο αίμα του άνδρα κάτω από τα φυσιολογικά όρια.
Ωστόσο, με το πέρασμα του χρόνου, το σώμα των ανδρών, εκτός από τη μικρότερη παραγωγή τεστοστερόνης, εμφανίζει αύξηση στα επίπεδα μιας άλλης ορμόνης που ονομάζεται φυλοσυνδετική ορμόνη (SHBG). Η ορμόνη αυτή δεσμεύει μέρος της διαθέσιμης τεστοστερόνης που κυκλοφορεί στο αίμα. Ως εκ τούτου, οι ιστοί του σώματος που διεγείρονται από την τεστοστερόνη λαμβάνουν μικρότερη ποσότητα από αυτήν. Αυτό μπορεί να προκαλέσει διάφορες σωματικές και πιθανώς ψυχικές αλλαγές σε ένα άτομο, όπως εναλλαγές της διάθεσης ή κόπωση.
Παράγοντες που μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση είναι:
- Παχυσαρκία
- Άγχος
- Κακές συνήθειες στη διατροφή
- Χρόνιες παθήσεις
- Ψυχικές διαταραχές
- Λήψη φαρμάκων
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Ενδοκρινολογικές διαταραχές
Ανδρόπαυση – Συμπτωματολογία
Παρόλο που τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, τα κοινά συμπτώματα των ανδρών που πάσχουν από ανδρόπαυση περιλαμβάνουν:
- Μειωμένη σεξουαλική διάθεση
- Στυτική δυσλειτουργία ή στύσεις που δεν είναι τόσο ποιοτικές όσο συνήθως
- Έλλειψη ενέργειας
- Κατάθλιψη
- Αϋπνία
- Ευερεθιστότητα και εναλλαγές της διάθεσης
- Απώλεια δύναμης ή μυϊκής μάζας
- Αυξημένο σωματικό λίπος, ιδιαίτερα σπλαχνικό λίπος
- Εξάψεις
- Δυσκολία συγκέντρωσης
Οι επιπλοκές που σχετίζονται με την ανδρόπαυση περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων και οστεοπόρωσης.
Ανδρόπαυση – Διάγνωση
Ο Ουρολόγος-Ανδρολόγος θα θέσει τη διάγνωση της ανδρόπαυσης κατόπιν σειράς εξετάσεων. Ο γιατρός θα πραγματοποιήσει ερωτήσεις σχετικά με τα συμπτώματα και θα ορίσει αιματολογικές εξετάσεις για να διασταυρώσει τη σύνδεσή τους με τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης.
Καθότι υπάρχουν άλλες παθήσεις που σχετίζονται με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης ο γιατρός πιθανότατα θα ορίσει επιπλέον εξετάσεις. Με αυτόν τον τρόπο θα αποκλείσει την ύπαρξη αυτών των πιθανών παθήσεων και θα θέσει την τελική διάγνωση.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι πολλά από τα συμπτώματα που σχετίζονται με την ανδρόπαυση αποτελούν φυσιολογικό μέρος της γήρανσης και μπορεί να μην είναι αναστρέψιμα με τη θεραπεία.
Ανδρόπαυση – Θεραπευτικές επιλογές
Η κύρια θεραπευτική επιλογή για την αντιμετώπιση της ανδρόπαυσης είναι η αναπλήρωση της τεστοστερόνης στο αίμα. Η συγκεκριμένη θεραπεία μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τα συμπτώματα και να βοηθήσει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Οι τρόποι χορήγησης της τεστοστερόνης μπορεί να γίνει με τους εξής τρόπους:
- Διά στόματος χάπια
- Διαδερμικό τζελ
- Δερματικά επιθέματα (patches)
- Ενέσεις
Ο γιατρός, σε συνεργασία με τον ασθενή και λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο ζωής του, θα προσδιορίσει ποια είναι η καλύτερη μέθοδος χορήγησης. Μετά την έναρξη της αρχικής θεραπείας, οι επισκέψεις παρακολούθησης από το γιατρό είναι πολύ σημαντικές. Κατά την παρακολούθηση, ο γιατρός ελέγχει την ανταπόκριση του ασθενούς στη θεραπεία ενώ κάνει τις απαραίτητες προσαρμογές, εάν αυτό κριθεί σκόπιμο.
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η περισσότερη σωματική άσκηση, η μείωση του στρες και η καλή διατροφή επίσης αποτελούν σημαντικό μέρος της θεραπείας.
